Co kryje wnętrze Zapory Solińskiej

Już pra­wie przez 50 lat za­pora w Solinie przy­ciąga tu­ry­stów z ca­łej Polski. Wiele osób spa­ce­ru­jąc po ko­ro­nie tego ko­losa może nie wie­dzieć, że moż­liwe jest rów­nież zwie­dze­nie jej od środka, a tym sa­mym zej­ście na po­ziom… 5 me­trów po­ni­żej dna Jeziora Solińskiego. Odczucia są niezapomniane!

Zapora na Jeziorze Solińskim cie­szy oczy tu­ry­stów, peł­niąc przy tym ważne funk­cje, które były po­wo­dem jej po­wsta­nia, a więc wy­twa­rza­jąc ener­gię elek­tryczną oraz chro­niąc przed po­wo­dzią ni­żej po­ło­żone te­reny. Zanim wje­dziemy jed­nak do jej wnę­trza warto przy­po­mnieć jak gi­gan­tyczną in­we­sty­cją była.

43 pęk­nię­cia

Świad­czą o tym przede wszyst­kim liczby. Waży ona około 2 mi­lio­nów ton. Do jej zbu­do­wa­nia wy­ko­rzy­stano 820 ty­sięcy me­trów sze­ścien­nych be­tonu. Innymi słowy, aby bar­dziej uru­cho­mić wy­obraź­nię, to tyle, ile za­ję­łyby „klocki” o wy­mia­rach „metr na metr na metr” usta­wione w li­nii pro­stej na dy­stan­sie od Soliny do Świ­no­uj­ścia. Co cie­kawe, wy­so­kość za­pory jest taka sama, jak sze­ro­kość jej pod­stawy. Pionowa jej część jest czę­ścią no­śną, czyli trzy­ma­jącą wodę, a sko­śna czę­ścią opo­rową, która trzyma część nośną.

Jeszcze więk­sza cie­ka­wostką, która ra­czej prze­raża tu­ry­stów, któ­rzy chcą wejść do jej wnę­trza, jest to, że w niej 43 pęk­nię­cia! Nie ma jed­nak po­wodu do obaw, wy­ni­kają one bo­wiem z jej kon­struk­cji. Zapora zo­stała zbu­do­wana mo­du­łowo. Cała kon­struk­cja przy­po­mina bu­dowlę z kloc­ków lego. Konstrukcja, jako ca­łość leży na fun­da­men­cie na­tu­ral­nym, ja­kim jest lita skała. Aby prze­ciw­dzia­łać skut­kom jej ewen­tu­al­nego po­ru­sze­nia się, każdy z ele­men­tów dzieli tzw. dy­la­ta­cja (wolna prze­strzeń). Dzięki temu moż­liwe są mi­ni­malne ru­chy (fa­chowo na­zy­wane roz­prę­ża­niem i pra­co­wa­niem) po­szcze­gól­nych czę­ści za­pory, dzięki któ­rym prze­no­szone jest ob­cią­że­nie ca­łej konstrukcji.

Zejść po­ni­żej dna

A ja­kie wra­że­nia cze­kają nas w środku? Na po­czą­tek około 100 scho­dów, któ­rymi trzeba zejść, aby do­stać się na naj­niż­szy ko­ry­tarz za­pory, a więc wła­śnie 5 me­trów po­ni­żej dna je­ziora. Poczujemy to do­słow­nie na wła­snej skó­rze. Stale ni­ska tem­pe­ra­tura 6 st. C. (stała bez względu na porę roku), ka­piąca ze szcze­lin woda i po­cho­dzący z wód głę­bi­no­wych siar­czany za­pach ro­bią wra­że­nie. Charakterystycznym ele­men­tem wnę­trza za­pory jest tzw. fuga oszczęd­no­ściowa. Co to ozna­cza? Nic in­nego, jak wolną prze­strzeń w kon­struk­cji ściany za­pory ko­niecz­nej do tego, by cię­żar ca­łej kon­struk­cji nie był dużo więk­szy od „cię­żaru” wody, zgro­ma­dzo­nej w zbiorniku.

Wbrew po­zo­rom i buj­nej wy­obraźni, która w tym miej­scu szcze­gólni daje się we znaki, wszy­scy mogą jed­nak czuć się bez­piecz­nie. Dbają o to spe­cja­li­styczne czuj­niki, któ­rych za­da­niem jest kon­tro­lo­wa­nie m.in. ci­śnie­nia, wil­got­no­ści, czy tem­pe­ra­tury: za­równo po­wie­trza, jak i każ­dego ele­mentu oraz pod­stawy kon­struk­cji. Czujniki te po­łą­czone są w sieć, a dane do­star­czane do dys­po­zy­torni, która jest mó­zgiem ca­łej kon­struk­cji. Cały obiekt jest też mo­ni­to­ro­wany i chro­niony o każ­dej po­rze dnia i nocy.

Stąd warto ją od­wie­dzać za­równo na ze­wnątrz, jak i w środku. Tak w dzień, jak i w nocy, kiedy to robi szcze­gól­nie nie­sa­mo­wite wrażenie…

ZAPORA W LICZBACH:

Max wy­so­kość — 81,8 m

Długość — 664,8 m

Szerokość ko­rony — 8,8 m (w tym 6 m pas jezdni i 2 chod­niki po 1,4 m)

Kubatura (ob­ję­tość be­tonu) — 760 tys. m³

Waga = ok. 2 mln ton

Temperatura na dnie za­pory (stała) — 6 st. C

BUDOWA ZAPORY W LICZBACH:

Lata bu­dowy — 8 (1960 — 68 r.)

Robotnicy — ok. 2 tys

Liczba ofiar (ofi­cjalna) — 0

Beton — 820 tys. m³

Kruszywo — 1,7 mln ton

Cement — 200 ty­sięcy ton

Łączny koszt — 1 533 376 000 zł